Khởi nghĩa Trà Bồng - Dấu ấn mùa thu

Từ cuối năm 1954 đến năm 1958, tình hình cách mạng tỉnh Quảng Ngãi gặp rất nhiều khó khăn. Mỹ - Diệm ráo riết đẩy mạnh các chiến dịch “tố cộng, diệt cộng” đánh phá quyết liệt khắp cả hai vùng đồng bằng và miền núi. Riêng tại địa bàn miền núi, chúng dùng lực lượng quân sự, chủ yếu là Sư đoàn 25 kết hợp với lính bảo an mở những cuộc hành quân, càn quét lớn; chúng tiến hành thanh lọc chính quyền ở thôn xóm, gạt những người không theo chúng ra khỏi bộ máy, bắt và thủ tiêu cán bộ cách mạng, gây hận thù giữa người Kinh và đồng bào dân tộc thiểu số; đồng thời, chúng mua chuộc một số cà rá (tù trưởng, già làng); áp dụng chính sách dùng người dân tộc trị người dân tộc để đánh phá phong trào cách mạng.

Mặc dù vậy, trong lúc cách mạng ở Quảng Ngãi đang phát triển, nhất là ở các huyện miền núi, Tỉnh ủy Quảng Ngãi nhận được bản “Đề cương cách mạng miền Nam”. Ngày 07/7/1958, Tỉnh ủy Quảng Ngãi đã tổ chức đại hội nhân dân chống Mỹ cứu nước của các dân tộc miền núi tại Gò Rô (nay thuộc xã Trà Phong, huyện Trà Bồng) với hơn 200 đại biểu về dự, nhất trí quyết tâm: “Phải đánh Mỹ - Diệm sớm chừng nào hay chừng đó, chúng nó như cây chùm gởi để lâu mọc nhiều rễ càng khó đốn, đánh Mỹ - Diệm thì mới sống được. Dù cực khó đến mấy cũng quyết đánh”.

Đại biểu các dân tộc Miền Tây Quảng Ngãi đi dự Đại hội Gò Rô, ngày 07/7/1958

Tiếp đến, quán triệt tinh thần Nghị quyết 15 của Đảng: “Con đường phát triển của cách mạng miền Nam cơ bản phải dùng bạo lực cách mạng”, giữa lúc Mỹ - Diệm đang điều sư đoàn 22 ngụy điên cuồng chống phá ác liệt 04 huyện miền núi gây nhiều tội ác và xâm phạm nghiêm trọng đến phong tục tập quán của địa phương và chuẩn bị “bầu cử quốc hội” bù nhìn của địch (30/8/1959) thì sáng 28/8/1959, Nhân dân xã Trà Phong đã nhất tề đứng lên dùng mác đâm chết những tên lính ngụy kéo đến Trà Phong để khủng bố, thúc ép Nhân dân đi “bầu cử”. Tiếng trống, mỏ vang vọng, vang xa khắp núi rừng, nhanh chóng lang khắp vùng cao Trà Bồng, vùng lên khí thế quật khởi bừng bừng và làm nên cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy và Ban cán sự miền Tây đã vùng dậy đạp tan bộ máy ngụy quyền thôn, xã quét sạch đồn, bốt giặc trong quận, bắt, giết hàng trăm tên tay sai, thiết lập chính quyền cách mạng ở thôn, xã… từ ấy như khơi dậy dòng thác cách mạng cho khu vực và tiến đến phong trào đồng khởi của cách mạng miền Nam vang dội.

Bản đồ khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi

Bên cạnh những chiến công hiển hách của quân và dân tỉnh nhà góp phần vào thắng lợi chung của cách mạng Việt Nam thì cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi, mà đậm nét hơn đó là sự lãnh đạo sáng tạo, kịp thời và táo bạo của Tỉnh ủy Quảng Ngãi trong giai đoạn này có ý nghĩa to lớn, mang tầm chiến lược và thể hiện tính tiên phong, đi đầu của Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ngãi trong đấu tranh cách mạng.

Một góc Trà Bồng ngày nay nhìn từ trên cao

Với tinh thần quật khởi ấy, hơn 60 năm qua, nhất là trong giai đoạn đổi mới cho đến nay, cả hệ thống chính trị huyện Trà Bồng luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, chăm lo nâng cao đời sống Nhân dân trên mọi lĩnh vực. Tinh thần ấy sẽ luôn được nâng niu, gìn giữ và phát huy, kết tinh trong thành tựu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương cho hôm nay và mãi mai sau./.