“Gieo mầm thiện” cho can, phạm nhân người nước ngoài

Phía sau bản án

Đối với các phạm nhân Huang Jie Cheng (19 tuổi), Gan Ying (18 tuổi) và Luo Shen Jun (17 tuổi, cùng quê Quảng Tây, Trung Quốc) những ngày tạm giam ở Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ngãi đã được cán bộ, chiến sĩ, quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ngãi trông coi, giám sát, đảm bảo điều kiện sinh hoạt, ăn ở, khám chữa bệnh và các nhu cầu thiết yếu khác. Bên cạnh công tác giáo dục tư tưởng, giáo dục pháp luật để can, phạm nhân nhận thức được sai lầm, chuẩn bị cho quá trình tố tụng tiếp theo.

Trước đó, các can, phạm nhân Huang Jie Cheng, Gan Ying và Luo Shen Jun từ kết nối trên mạng đã nhập cảnh trái phép vào tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) để tìm việc làm. Trong lúc cả 3 được tài xế chở vào miền Nam của Việt Nam, Huang Jie Cheng, Luo Shen Jun và Gan Ying nghi ngờ bị lừa chở bán sang Campuchia nên đã sát hại tài xế xe và vứt nạn nhân xuống dọc đường Quốc lộ tại tỉnh Quảng Ngãi. Các đối tượng sử dụng ô tô trên bỏ trốn và đã bị bắt sau đó. Phiên tòa xét xử tháng 9 vừa qua đã tuyên phạt 03 bị cáo tổng cộng hình phạt 43 năm tù giam.

Can, phạm nhân Gan Ying kể lại, gia đình ở vùng quê Trung Quốc. Cuộc sống chật vật, gia đình không mấy khá giả. Nghỉ học sớm, Gan Ying cùng nhóm bạn quyết định rời quê. Không như nhiều người chọn mưu sinh trong nước, là nữ duy nhất, Gan Ying cùng 2 bạn trai theo đường dây việc làm trên mạng xã hội qua Việt Nam làm việc nhẹ lương cao. “Họ lo việc nhập cảnh vào Việt Nam và đưa đón chúng tôi đến nơi làm có công việc ổn định. Trên đường đi qua địa bàn Quảng Ngãi, nghi ngờ họ đưa chúng tôi bán qua Campuchia, chúng tôi đã gây án giết người để rồi tự tay khép lại cánh cửa tương lai của chính mình” chưa dứt lời tâm sự, nữ can, phạm nhân Gan Ying quay mặt đi nơi khác lau vội những giọt nước mắt lăn dài trên gò má.

Những ngày đầu vào Trại, Gan Ying hết sức buồn chán, bởi án dài, ngày về xa đằng đẵng. Gan Ying nhớ lại: “Khi mới bị bắt tôi cực kỳ hoảng sợ. Thử nghĩ, mới 02 ngày vào Việt Nam, rồi vào Trại tạm giam và nhận án tù giam sau đó. Tôi không biết cuộc đời mình sẽ ra sao? Nhưng các cán bộ ở trại đã giúp đỡ tôi rất nhiều. Tôi dần ổn định, giữ vững tâm trí, học tập cải tạo”. Nhưng nỗi chán chường nhanh chóng qua đi khi Gan Ying cũng nhiều phạm nhân người nước ngoài ở đây được quản giáo động viên, cải tạo tốt sẽ sớm có ngày về. Nhìn về Gan Ying cùng các nữ, can phạm nhân trò chuyện trong buồng giam, Thiếu tá Nguyễn Thị Kim Nga, cán bộ quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh cho biết, ở đây, can, phạm nhân người nước ngoài dù bị tước quyền công dân, nhưng họ vẫn là con người, có tâm tư, tình cảm rất đời, rất người. Do đó, muốn quản lý tốt, cán bộ trại phải nắm rõ góc khuất thẳm sâu và  diễn biến tâm lý phức tạp của phạm nhân để tìm ra cách thức quản lý, giáo dục phù hợp. Khu nữ, mỗi buồng khoảng 6 can, phạm nhân. Gan Ying nhỏ tuổi nhất luôn được các nữ khác thương yêu, giúp đỡ. “Chia sẻ, kết hợp nhẹ nhàng mà kiên quyết đã khiến can phạm nhân có bướng mấy phải "tâm phục, khẩu phục. Chúng tôi định hướng, uốn nắn giúp can, phạm nhân bừng tỉnh sau sai lầm và thắp lên khát khao trở lại với đời, từ đó có ý thức cầu tiến. Đây chính là trường học cho những người lầm lạc” Thiếu tá Nguyễn Thị Kim Nga chia sẻ.

Còn Huang Jie Cheng, quốc tịch Trung Quốc, khi mới bị bắt cũng nhớ nhà, nhớ quê hương, hoang mang, lo lắng không biết quá trình tạm giam, thi hành án gặp những khó khăn gì do bất đồng ngôn ngữ. Tuy nhiên, sau một thời gian ở trại đã yên tâm hơn. “Ở trong trại cũng thế, các anh em phạm nhân người Việt Nam có thức ăn ngon của gia đình mang lên đều chia sẻ cho các phạm nhân người nước ngoài chúng tôi” Huang Jie Cheng vui vẻ chia sẻ. “Mặc dù đây chưa phải là trường lớp, nhưng chúng tôi vẫn cảm thấy mình như là một người thầy, hướng dẫn cho những con người lầm đường, lạc lối nhận thức được giá trị cuộc sống, hướng tới một xã hội tốt đẹp hơn” Thiếu tá Nguyễn Thị Kim Nga chia sẻ.

Dạy tiếng Việt cho phạm nhân nước ngoài

"Việc học tiếng Việt giúp hiểu được những gì cán bộ nói, thêm tin tưởng và ổn định tinh thần để chấp hành bản án” can, phạm nhân Huang Jie Cheng khẳng định. Chính bằng sự chân thành, tâm huyết và cảm thông, nhiều quản giáo đã khơi lên mầm thiện sâu thẳm trong Huang Jie Cheng cũng như những can, phạm nhân khác một thời lầm lỗi. Hành trình cảm hóa, thu phục nhân tâm của can, phạm nhân bắt đầu từ ngôn ngữ tiếng Việt kết nối. Ban đầu từ bập bẹ chia sẻ câu chuyện lý lịch, hoàn cảnh. Từng lát cắt số phận, tâm lý và nguyên nhân phạm tội cũng như gia cảnh can, phạm nhân được cán bộ quản giáo nắm bắt qua gần gũi, trò chuyện với can, phạm nhân. Thượng tá Nguyễn Đình Thân, Giám thị Trại tạm giam Công an tỉnh thông tin: “Dạy tiếng Việt cho can, phạm nhân nước ngoài cần kết hợp các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, tập trung vào từ vựng và ngữ pháp liên quan đến sinh hoạt, nội quy và pháp luật Việt Nam. Việc này không chỉ giúp giao tiếp hàng ngày mà còn giúp họ hiểu rõ hơn về môi trường sống và các quy định trong trại tạm giam”. Theo Thượng tá Nguyễn Đình Thân, thông thường các can, phạm nhân có quốc tịch nước ngoài sang Việt Nam với rất nhiều mục đích khác nhau. Khi phạm tội, vào trại tạm giam, những đối tượng này chưa biết nội quy, quy định pháp luật của Việt Nam trong công tác thi hành án. Có những can, phạm nhân rất hoang mang, chưa xác định được tư tưởng để chấp hành nghiêm nội quy trại, tham gia cải tạo để được hưởng chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước Việt Nam. “Bên cạnh dạy chữ, biết tiếng Việt, chúng tôi chuyển tải nội dung, tính nhân văn của pháp luật Việt Nam, những nội quy, quy định, tính nhân đạo của pháp luật Việt Nam cho các phạm nhân nắm, cải tạo, hướng thiện” Thượng tá Nguyễn Đình Thân nói.

Thượng tá Nguyễn Đình Thân khẳng định, không phân biệt màu da, quốc tịch, tôn giáo, tất cả các can, phạm nhân tại Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ngãi đều được đối xử công bằng như nhau. Chính từ  lấy cái “tình” giúp đỡ, các can, phạm nhân coi cán bộ quản giáo nơi đây là những "người thầy" khơi dậy "mầm" thiện, giúp họ sớm trở lại với đời thường.

Nhìn những bạn trẻ người nước ngoài đang ở tuổi thành niên đã phải "bóc lịch" trong trại không khỏi xót xa. Phía sau bản án, đường về còn xa nhưng vẫn sẽ là thử thách lớn cho bất cứ ai. Ngày mai, ngày kia bên “ngôi trường”, “người thầy”, tính nhân đạo pháp luật Việt Nam, họ sẽ tươi sáng hơn và họ đang nỗ lực phấn đấu để hoàn thiện hơn, để sớm được trở về với gia đình, quê hương.

Thu Tâm