Đại biểu Trần Thị Thu Phước: Tăng thời hạn cai nghiện ma túy nhằm khắc phục tình trạng tái nghiện

Tham gia đóng góp ý kiến, đại biểu Trần Thị Thu Phước (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi) đánh giá cao Ban soạn thảo đã bám sát thực tiễn để đưa ra những sửa đổi mang tính đột phá, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy ngày càng cam go, phức tạp hiện nay.

Một trong những nội dung nhận được nhiều sự quan tâm là quy định về thời hạn cai nghiện ma túy tại Điều 28. Dự thảo Luật quy định thời hạn cai nghiện lần đầu là 24 tháng, lần thứ hai trở lên là 36 tháng, tăng đáng kể so với khung thời gian 06-12 tháng hay 12-24 tháng của Luật hiện hành. Trước một số ý kiến băn khoăn cho rằng khoảng thời gian này quá dài và gây tốn kém ngân sách, đại biểu Trần Thị Thu Phước bày tỏ quan điểm ủng hộ đối với đề xuất mới này.

Từ góc độ thực tiễn, đại biểu Trần Thị Thu Phước phân tích rằng thời gian cai nghiện ngắn (6-12 tháng) mang lại hiệu quả rất thấp, tỷ lệ tái nghiện cao do người nghiện chưa có đủ thời gian để phục hồi não bộ, thay đổi hành vi và được đào tạo nghề bài bản. Quy trình cai nghiện gồm đủ 05 giai đoạn cần một khoảng thời gian tương xứng. Việc kéo dài thời gian tuy có thể tốn kém trước mắt nhưng sẽ giúp “chặn đứng” nguồn cầu trong dài hạn, giảm thiểu tội phạm phát sinh từ người nghiện, qua đó đảm bảo an ninh, trật tự. Đây thực chất là chi phí “đầu tư” cho sự an toàn của xã hội.

Đối với biện pháp cai nghiện cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi (Điều 35), đại biểu Trần Thị Thu Phước cũng đồng tình với phương án đưa vào Trường giáo dưỡng để cai nghiện bắt buộc khi thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 35 của Dự thảo. Đây là giải pháp nhân văn và phù hợp, bởi môi trường Trường giáo dưỡng do Bộ Công an quản lý vừa đảm bảo tính kỷ luật nghiêm minh để cắt cơn, cai nghiện, vừa có điều kiện tổ chức học văn hóa, học nghề tốt hơn so với các cơ sở cai nghiện hỗn hợp. Việc tách các em khỏi môi trường xấu để vừa cai nghiện, vừa giáo dục sẽ là bước chuẩn bị tốt hơn cho quá trình tái hòa nhập cộng đồng sau này.

Bên cạnh các nội dung đồng thuận, để hoàn thiện dự thảo Luật, đại biểu Trần Thị Thu Phước cũng đưa ra những kiến nghị cụ thể nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong thực tế thi hành.

Về quy định áp giải người vi phạm (khoản 2 Điều 22), đại biểu cho rằng việc cho phép người có thẩm quyền áp dụng biện pháp “áp giải” đến địa điểm xét nghiệm nếu đối tượng không chấp hành là rất cần thiết. Tuy nhiên, để đảm bảo chặt chẽ và phù hợp với quy định về quyền con người, quyền công dân trong Hiến pháp, Ban soạn thảo cần bổ sung quy định cụ thể hơn hoặc sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính và các Nghị định liên quan. Trong đó, cần làm rõ quy trình áp giải, lực lượng thi hành và thời hạn giữ người để chờ kết quả xét nghiệm.

Đại biểu cũng đề xuất bổ sung quy định về biện pháp giám sát điện tử vào dự thảo Luật. Thực tiễn cho thấy công tác quản lý, giám sát người cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng và người sau cai nghiện còn nhiều khó khăn. Nhiều đối tượng không chấp hành quy trình, vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, trong khi đó, cơ chế, chế tài xử lý còn chưa bảo đảm tính răn đe. Do đó, việc áp dụng giám sát điện tử sẽ tạo cơ sở pháp lý để quản lý chặt chẽ hơn, xác định rõ đối tượng, thời gian áp dụng, quyền, nghĩa vụ và cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Đại biểu kiến nghị giao Chính phủ quy định chi tiết, căn cứ vào điều kiện thực tế để quyết định thời điểm tổ chức thực hiện hoặc thí điểm. Giải pháp này được kỳ vọng sẽ tăng cường hiệu quả giám sát người nghiện tại cộng đồng, hạn chế tái nghiện, phòng ngừa vi phạm pháp luật và giảm tải áp lực cho các cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Hoàng Phúc