​Ba vấn đề về trách nhiệm nêu gương

Đề cao trách nhiệm nêu gương với những quy định cụ thể, dễ nhớ, dễ làm và dễ kiểm tra, giám sát đã nhận được sự đồng tình của cán bộ, đảng viên cùng các tầng lớp nhân dân.

Nêu gương là một nguyên tắc trong tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng việc nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là của người đứng đầu.

Người thường xuyên căn dặn: “Muốn người ta theo, mình phải làm gương trước”, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” và “Một tấm gương sống còn giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”; muốn đồng bào nghe theo, thì cán bộ phải gương mẫu đi đầu, xung phong làm trước, chứ nói mà không làm, hoặc nói nhiều làm ít thì làm sao thuyết phục được quần chúng.

Dân gian có câu “thượng bất chính, hạ tắc loạn”, “cán bộ nào, phong trào ấy” để nói lên sức ảnh hưởng to lớn của người đứng đầu. Trong thực tế, sự gương mẫu trong lời nói và hành động của người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị là mệnh lệnh không lời để thuyết phục cấp dưới noi theo. Bởi vì, người đứng đầu thường là những người có chức, có quyền.

Với quyền lực được giao, người đứng đầu có khả năng chi phối, dẫn dắt các thành viên của tổ chức, cơ quan, đơn vị đi theo hướng tích cực hay tiêu cực, tùy thuộc vào phẩm chất, năng lực của người ấy và tùy thuộc vào cơ chế kiểm soát quyền lực đó. Sức cảm hóa, lôi cuốn quần chúng bằng tấm gương “nói và làm” của người đứng đầu là rất lớn, ảnh hưởng quyết định đến chiều hướng phát triển của một tập thể.

Trong thực tế, nơi nào người đứng đầu, cán bộ chủ chốt, trực tiếp là bí thư cấp ủy và thủ trưởng cơ quan, đơn vị nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động trong lãnh đạo, chỉ đạo, tự mình gương mẫu làm trước, giữ gìn phẩm chất đạo đức, nói đi đôi với làm, thì ở nơi đó việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đi vào thực chất, hiệu quả, thiết thực.

Người đứng đầu mà nghiêm thì cấp dưới không thể làm bừa, làm ẩu. Người đứng đầu không có tật thì mới giữ được kỷ cương, kỷ luật của tổ chức, cơ quan, đơn vị; cấp dưới mới không thể lộng hành, tự tung, tự tác. Ngược lại, mọi lời giáo huấn của người đứng đầu sẽ trở nên vô ích nếu bản thân không gương mẫu, chỉ nói mà không làm, hoặc nói nhiều mà làm ít; nói một đằng, làm một nẻo.

Hiện nay, việc đề cao trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cần tập trung vào 3 nội dung cơ bản là: tư tưởng chính trị; đạo đức, lối sống và tác phong sinh hoạt, công tác.

Về tư tưởng chính trị, người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị cần tự giác, gương mẫu, đi đầu trong quán triệt và bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên quyết, đi đầu trong đấu tranh chống mọi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung của Đảng, của Nhà nước và nhân dân.

Về đạo đức, lối sống, người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị phải tự giác, gương mẫu, đi đầu trong thực hiện nghiêm Quy định của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm; có lối sống trong sạch, lành mạnh, thực sự “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”; gương mẫu chấp hành Hiến pháp và pháp luật của nhà nước; nghị quyết, chỉ thị và nguyên tắc lãnh đạo của Đảng; quyết định và sự phân công, điều động của tổ chức; đi đầu trong thực hiện nền nếp, chế độ sinh hoạt Đảng, cũng như các quy chế, quy định của tổ chức, cơ quan, đơn vị và địa phương nơi cư trú; kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, lối sống vụ lợi, thực dụng, cơ hội, ích kỷ, “lợi ích nhóm”. Bản thân không tham nhũng và đi đầu trong phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí; sẵn sàng nhận, chịu trách nhiệm khi tổ chức, cơ quan, đơn vị do mình phụ trách xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đồng thời kiên quyết sửa chữa.

Về tác phong sinh hoạt và công tác, người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị phải tự giác nêu gương về đức khiêm tốn, giản dị; tác phong sâu sát thực tế, gần gũi để thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cấp dưới, của nhân dân; đồng thời, giải quyết kịp thời những nguyện vọng, lợi ích chính đáng đó; kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện vô cảm, quan liêu, cửa quyền, hách dịch và các hành vi nhũng nhiễu, gây phiền hà cho cấp dưới, cho nhân dân.

Trong công tác, người đứng đầu phải gương mẫu chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ; đi đầu trong đề cao ý thức trách nhiệm và tận tụy với công việc theo chức trách, nhiệm vụ được giao; luôn chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; nói đi đôi với làm; làm việc có nguyên tắc, kỷ cương, có lý có tình, không lạm dụng chức vụ, quyền hạn để mưu cầu lợi ích cá nhân, cục bộ, “lợi ích nhóm”; hết lòng chăm lo xây dựng và tăng cường đoàn kết nội bộ, chăm lo sự tiến bộ của đồng chí, đồng đội.

Người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị phải thực sự là tấm gương tự phê bình và phê bình để cấp dưới noi theo. Trong tự phê bình, người đứng đầu phải thực sự cầu thị, tự giác, trung thực, tránh xa sự nịnh bợ của cấp dưới; chủ động, tự giác, nghiêm túc nhận khuyết điểm và có kế hoạch sửa chữa; không vì chạy theo thành tích mà tranh công, đổ lỗi, đùn đẩy trách nhiệm, khuyết điểm cho người khác, hoặc che giấu khuyết điểm. Trong phê bình thì không né tránh, “dĩ hòa vi quý”, nhưng phải chân thành, công tâm, có lý, có tình trên tinh thần thương yêu đồng chí, đồng đội; thẳng thắn đấu tranh bảo vệ lẽ phải, kiên quyết chống biểu hiện chia rẽ, bè phái, lợi dụng phê bình để gây mất đoàn kết.

Hiện nay, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; góp phần xây dựng Đảng ta trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ đức, tài để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Điều đó đã được Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII khẳng định, khi đặt việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị trong nhóm nhiệm vụ, giải pháp đầu tiên để thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”.

Để thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó “Đề cao trách nhiệm nêu gương, tự giác làm theo trước để nêu gương của người đứng đầu” cần được làm ngay ở tất cả các cấp; bởi đây là giải pháp không gây tốn kém thời gian và tiền bạc của Nhà nước và nhân dân, thực hiện triệt để sẽ mang lại hiệu quả tích cực.