Phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi

Nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống   

Dự báo tình hình thế giới và đất nước trong những năm tới, báo cáo chính trị trình bày tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng chỉ rõ: “Những vấn đề toàn cầu như bảo vệ hoà bình, an ninh con người, thiên tai, dịch bệnh, an ninh xã hội và an ninh phi truyền thống, nhất là an ninh mạng, biến đổi khí hậu, nước biển dâng, ô nhiễm môi trường... tiếp tục diễn biến phức tạp”; “Ứng phó kịp thời, hiệu quả với các đe doạ an ninh phi truyền thống, nhất là nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh”…

Theo Nghị quyết số 147/NQ-CP ngày 22/5/2025 của Chính phủ ban hành Chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, những năm gần đây, các đe dọa an ninh phi truyền thống ngày càng gia tăng, tác động trên quy mô lớn, uy hiếp sự ổn định, phát triển mọi mặt đời sống của cộng đồng dân cư, quốc gia, khu vực và toàn cầu. Các đe dọa này có thể xuất hiện từ tự nhiên, với các biểu hiện của biến đổi khí hậu làm mất đa dạng sinh học, phá hủy hệ sinh thái, ảnh hưởng đến các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; dịch bệnh truyền nhiễm xuất hiện thường xuyên hơn, tốc độ lan truyền nhanh, tính chất phức tạp, hậu quả ngày càng nghiêm trọng. 

Những đe dọa an ninh phi truyền thống do hoạt động tiêu cực của con người, nổi lên là khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm về ma túy, mua bán người; đặc biệt là tội phạm sử dụng công nghệ cao, không gian mạng, lợi dụng quá trình toàn cầu hóa để gia tăng hành vi phạm tội với phương thức, thủ đoạn mới ngày càng tinh vi, phức tạp. Hầu hết đe dọa an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, xét cả về nguyên nhân và hậu quả, vượt qua khả năng ứng phó của một quốc gia.

Tại Việt Nam, các đe dọa an ninh phi truyền thống diễn biến ngày càng phức tạp, tác động mạnh trên phạm vi rộng, ảnh hưởng bất lợi đối với mọi mặt đời sống xã hội. Sự phát triển của khoa học, công nghệ làm nảy sinh nhiều nguy cơ, thách thức mới đối với an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Tội phạm lợi dụng không gian mạng tác động đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội, gia tăng cả về số vụ, tính chất, mức độ, hậu quả.

Bên cạnh đó, Việt Nam nằm trong nhóm nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của các đe dọa an ninh phi truyền thống từ tự nhiên, như bão, lụt, hạn hán, xâm nhập mặn... An ninh nguồn nước bị đe dọa ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là nguồn nước sông Mê Kông, sông Hồng. Nhu cầu năng lượng tăng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đặt ra những thách thức ngày càng lớn về bảo đảm an ninh năng lượng. Tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí ngày càng nghiêm trọng; nguy cơ cạn kiệt một số tài nguyên đang hiện hữu... Ngoài ra, cơ cấu dân số đông, xu hướng già hóa, rủi ro về thiên tai, dịch bệnh gia tăng đặt ra nhiều yêu cầu đối với bảo đảm an ninh lương thực, an ninh dân số, an ninh kinh tế, an ninh xã hội, an ninh con người.

09 nhóm nhiệm vụ trọng tâm  

Trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, với tinh thần chủ động phòng ngừa, lấy phòng ngừa là căn bản, chiến lược, từ xa, từ cơ sở, loại bỏ nguyên nhân, điều kiện có thể phát sinh, phát triển các đe dọa an ninh phi truyền thống tại địa phương, Công an tỉnh xây dựng 09 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cần tập trung thực hiện, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới theo phát biểu của Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an tại Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết số 147/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe doạ an ninh phi truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 “Bộ Công an cam kết phát huy vai trò trong điều phối, tham mưu, phối hợp liên ngành, bảo đảm việc triển khai Chiến lược đồng bộ, hiệu quả, kịp thời và phù hợp với tình hình thực tiễn”...

Trước hết, tổ chức tuyên truyền, phổ biến Nghị quyết số 147/NQ-CP của Chính phủ gắn với quán triệt, triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống; xác định rõ đây là nhiệm vụ trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ trọng yếu, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn dân, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước; lực lượng Công an đóng vai trò tham mưu nòng cốt.

Thứ hai, hình thành cơ chế điều hành, quản lý công tác phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Trong đó, tập trung phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương kiện toàn hệ thống cơ quan điều hành, quản lý công tác phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống từ cấp tỉnh đến cấp xã; hướng dẫn các đơn vị xây dựng lực lượng dự bị sẵn sàng tham gia ứng phó với các tình huống đe dọa an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. 

Thứ ba, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống; nghiên cứu, tham gia ý kiến sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia; phòng chống khủng bố; an ninh mạng.

Thứ tư, nâng cao năng lực dự báo chiến lược, hiệu quả quản lý nhà nước, quản trị quốc gia, kiểm soát rủi ro để chủ động phòng ngừa, ứng phó, thích ứng với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Chủ động nắm chắc tình hình các đe dọa an ninh phi truyền thống trên thế giới, chủ trương, chính sách và kinh nghiệm triển khai công tác phòng ngừa, ứng phó. Nâng cao chất lượng công tác tham mưu chiến lược, dự báo, cảnh báo sớm phục vụ phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống trên địa bàn tỉnh. Đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực liên quan phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống.

Thứ năm, đẩy mạnh phát triển bền vững, tạo thế và lực vững chắc, huy động sức mạnh tổng hợp, toàn diện, toàn dân, xã hội hóa, tận dụng mọi nguồn lực cho phòng ngừa, ứng phó với đe dọa an ninh phi truyền thống. Triển khai đề án, dự án, kế hoạch sẵn sàng ứng phó sự cố, thảm họa thiên tai, dịch bệnh; bảo đảm an ninh mạng; phòng, chống khủng bố; phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ… đáp ứng yêu cầu phản ứng nhanh, chính xác, hiệu lực, hiệu quả.

Thứ sáu, tăng cường công tác thông tin, truyền thông nâng cao nhận thức, kỹ năng; chủ động xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, diễn tập các kịch bản phòng ngừa, giảm nhẹ, cứu trợ, phục hồi, tái thiết và phát triển trong trường hợp, tình huống cụ thể. Tập huấn kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với sự cố, thảm họa thiên tai, dịch bệnh; bảo đảm an ninh mạng; phòng, chống khủng bố; phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia; bảo đảm trật tự an toàn giao thông; phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ…; tập huấn nâng cao kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống trong cơ quan nhà nước; nâng cao trình độ cho đội ngũ tình nguyện viên, lực lượng dự bị tham gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống.

Thứ bảy, chú trọng nâng cao kiến thức, trình độ, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ tham gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Phối hợp với các sở, ban, ngành xây dựng nội dung, chương trình giáo dục, huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức phòng ngừa, ứng phó với đe dọa an ninh phi truyền thống cho lực lượng nòng cốt, cán bộ, đảng viên, công chức, học sinh, sinh viên và toàn dân.

Thứ tám, đẩy mạnh chuyển đổi số kết hợp với nghiên cứu phát triển, chuyển giao, ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Nghiên cứu đề tài khoa học về giải pháp phục vụ phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống.

Thứ chín, tăng cường hợp tác quốc tế trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Chú trọng hợp tác với lực lượng Công an các nước Lào, Campuchia trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống; giải quyết tình trạng buôn bán ma túy, mua bán người, di cư bất hợp pháp, an ninh nguồn nước, chống rửa tiền, tội phạm xuyên quốc gia…

Vi Hồ