Chiêu trò lợi dụng trí tuệ nhân tạo để tấn công tư tưởng, gây “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”

Trong thời đại số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang hiện diện mạnh mẽ trong mọi mặt đời sống – từ giáo dục, y tế, kinh doanh đến truyền thông và giải trí. Với khả năng xử lý ngôn ngữ, hình ảnh, âm thanh ở cấp độ siêu việt, AI đang góp phần thúc đẩy phát triển xã hội và cải thiện chất lượng sống.

Tuy nhiên, chính sự tiến bộ đó lại bị các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lợi dụng như một thứ “vũ khí mềm” để chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, gieo rắc sự hoài nghi, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân. Những công nghệ như deepfake, mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) hay chatbot AI đã mở ra “địa hạt mới” cho các hành vi xuyên tạc, bịa đặt nhưng dưới lớp vỏ “trung lập”, “phản biện”, “đa chiều”.

Thủ đoạn tinh vi, mục tiêu nguy hiểm

Điểm đáng lo ngại là mức độ tinh vi và tốc độ lan truyền của các thông tin sai lệch tạo bởi AI đang vượt xa khả năng nhận biết của người dùng phổ thông. Những nội dung giả mạo video, giọng nói lãnh đạo; bài viết giả danh nhà nghiên cứu, chuyên gia; hình ảnh bị cắt ghép và trình bày “chuyên nghiệp” khiến không ít người – nhất là giới trẻ – dễ bị dẫn dắt.

Chúng thường ẩn mình dưới dạng các “diễn đàn phản biện”, kênh YouTube cá nhân, hoặc các hội nhóm trên mạng xã hội, sử dụng các bot AI để lan truyền đồng loạt, tạo ảo giác về “sự đồng thuận dư luận”. Đây là hình thức tác chiến tư tưởng kiểu mới, âm thầm nhưng có thể gây ra hậu quả sâu rộng nếu không được nhận diện kịp thời.

Mục tiêu cuối cùng là kích động “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, làm suy yếu niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, gây mất ổn định chính trị - xã hội, đặc biệt vào thời điểm diễn ra các sự kiện trọng đại như đại hội Đảng, bầu cử, hội nghị cấp cao...

Xây dựng “lá chắn tư tưởng” trong kỷ nguyên số

Trước nguy cơ hiện hữu, việc xây dựng “hệ miễn dịch tư tưởng” cho toàn xã hội là nhiệm vụ cấp bách. Không chỉ dừng ở việc ngăn chặn tin giả, chúng ta cần chủ động tạo ra môi trường nhận thức lành mạnh, nơi người dân có khả năng tự phân tích, phản biện và đề kháng lại các nội dung xuyên tạc.

Trước tiên, giáo dục chính trị, tư tưởng cần được đổi mới theo hướng hiện đại, gắn với thực tiễn số hóa và ứng dụng công nghệ. Việc trang bị kiến thức nền tảng về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phải đi kèm với kỹ năng số, kỹ năng truyền thông, đặc biệt trong giới trẻ, cán bộ, đảng viên, sinh viên.

Song hành đó, cần đầu tư phát triển các công cụ AI nội địa phục vụ công tác an ninh mạng, có khả năng phát hiện deepfake, tin giả, nội dung lệch chuẩn, kết hợp với hệ thống cảnh báo sớm trên các nền tảng mạng xã hội phổ biến.

Vai trò của giới trí thức, nhà báo, nhà giáo, chuyên gia công nghệ càng trở nên quan trọng trong việc hình thành một hệ sinh thái học thuật – truyền thông – công nghệ lành mạnh. Cùng với đó là sự tham gia của các tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức đoàn thể trong công tác tuyên truyền, phản bác hiệu quả nhưng gần gũi, dễ lan tỏa.

Đặc biệt, việc hoàn thiện hành lang pháp lý về AI và không gian mạng cần được thúc đẩy nhanh chóng, nhằm bảo vệ người dân trước các hành vi giả mạo thông tin, xâm phạm đời tư và tấn công bằng hình thức “công nghệ ngụy trang tư tưởng”.

Cuộc đấu tranh trên không gian mạng hôm nay không khói súng, nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến nền tảng tư tưởng, sự ổn định chính trị và tương lai phát triển của đất nước. Lợi dụng AI để chống phá không phải là nguy cơ viễn vông, mà là một hình thức “diễn biến hòa bình” kiểu mới đang diễn ra hàng ngày.

Chính vì vậy, mỗi người dân cần chủ động nâng cao nhận thức, tỉnh táo tiếp nhận thông tin, không để bị dẫn dắt bởi các chiêu trò ngụy biện, xuyên tạc. Khi cả hệ thống chính trị vào cuộc đồng bộ, và mỗi người dân là một “lá chắn tư tưởng”, chúng ta sẽ biến AI từ mối đe dọa trở thành công cụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại số.