“Nghệ sĩ” và những ngôn từ lệch lạc, thiếu chuẩn mực

Jack từng là một gương mặt triển vọng của nhạc Việt – một hiện tượng từng khiến giới trẻ say mê. Nhưng khi ánh hào quang đạt đến đỉnh cao, điều đáng tiếc là sự tự tin của anh dường như đã biến dạng thành sự kiêu ngạo. Không ít lần, thay vì để âm nhạc nói lên bản lĩnh, Jack lại chọn cách khẳng định bản thân bằng lời lẽ khoe mẽ, thậm chí xúc phạm những người không ưa mình. Đó không còn là biểu hiện của “cái tôi nghệ sĩ”, mà là biểu hiện của sự lệch chuẩn trong ứng xử và nhận thức về trách nhiệm xã hội.

Ngôn từ – khi sự tự do bị lạm dụng

Ngôn từ trong nghệ thuật vốn được tôn trọng như một hình thức sáng tạo, nhưng sáng tạo không có nghĩa là vô giới hạn. Khi nghệ sĩ đứng trên sân khấu, họ không chỉ hát cho riêng mình, mà còn đại diện cho hàng triệu khán giả đang dõi theo – trong đó có rất nhiều người trẻ. Một lời nói, một câu hát, nếu thiếu suy nghĩ, có thể gieo vào tâm trí người nghe sự ngộ nhận về thái độ sống, về cách ứng xử giữa người với người.

Cái đáng nói trong trường hợp của Jack không chỉ là vài câu hát phản cảm, mà là thái độ coi nhẹ tác động của lời ca với công chúng. Khi nghệ sĩ xem sân khấu như nơi để “xả cá tính” mà quên mất tính chuẩn mực, họ đã đánh mất sự tôn trọng mà khán giả từng dành cho mình. Tự do nghệ thuật không bao giờ đồng nghĩa với tự do xúc phạm hay thách thức chuẩn mực văn hóa.

Trách nhiệm của người mang danh “nghệ sĩ”

Một nghệ sĩ thật sự không chỉ được đánh giá bằng khả năng hát hay, sáng tác tốt, mà còn ở cách họ đối diện với công chúng và ứng xử với sự nổi tiếng. Khi Jack liên tục để xảy ra những hành vi và ngôn từ lệch chuẩn – từ đời sống đến sân khấu – điều đó cho thấy sự thiếu hụt trong nhận thức về vai trò xã hội của người làm nghệ thuật.

Nghệ sĩ là người có ảnh hưởng. Mỗi hành vi, mỗi phát ngôn đều có thể lan truyền, định hình cách nhìn của giới trẻ về văn hóa và đạo đức. Bởi vậy, khi một ca sĩ trẻ chọn cách “khiêu khích dư luận”, anh ta không chỉ làm tổn thương hình ảnh cá nhân, mà còn góp phần kéo lùi chuẩn mực nghệ thuật mà xã hội đang nỗ lực xây dựng.

Công chúng có thể bao dung, nhưng họ không dễ quên. Một nghệ sĩ có thể mắc sai lầm, nhưng nếu lặp lại và biện minh cho sai lầm ấy bằng cái gọi là “cá tính”, thì đó không còn là sự sáng tạo, mà là sự coi thường khán giả.

Khi nghệ thuật cần được thanh lọc

Câu chuyện của Jack không phải cá biệt, mà là biểu hiện của một thực trạng đáng lo trong showbiz hiện nay – nơi nhiều người trẻ bước vào nghệ thuật bằng sự nổi tiếng tức thời, nhưng thiếu nền tảng văn hóa và đạo đức nghề nghiệp. Họ có thể biết cách làm “trend”, nhưng không biết giữ gìn hình ảnh; họ có thể sở hữu lượng người hâm mộ lớn, nhưng lại thiếu ý thức về trách nhiệm của một người ảnh hưởng công chúng.

Đã đến lúc, khán giả và cơ quan quản lý cần nhìn thẳng vào vấn đề: không thể dung túng cho những hành vi, ngôn từ lệch chuẩn dưới danh nghĩa “sáng tạo nghệ thuật”. Mọi hình thức biểu diễn cần được kiểm soát chặt chẽ hơn, để sân khấu không trở thành nơi phô diễn cái tôi vô trách nhiệm.

Một ca khúc có thể tạo nên danh tiếng, nhưng chỉ nhân cách mới giữ được vị thế. “Nghệ sĩ” không phải danh xưng để che giấu sự thiếu chuẩn mực, mà là danh hiệu gắn liền với trách nhiệm xã hội. Khi người mang danh nghệ sĩ quên mất điều đó, họ không chỉ làm xấu đi hình ảnh bản thân, mà còn bôi nhọ giá trị của cả hai chữ “nghệ thuật”.

Jack – và bất kỳ nghệ sĩ nào – cần hiểu rằng: công chúng có thể tha thứ cho lỗi lầm, nhưng họ sẽ quay lưng với sự ngạo mạn và xem thường văn hóa. Nghệ thuật không cần những người hát hay mà thiếu nhân cách; nghệ thuật cần những người biết tôn trọng người nghe và biết dừng lại trước khi bước qua ranh giới của sự phản cảm.

Quang Đăng