Luật Dữ liệu: Mỗi công dân cần hiểu và tuân thủ
Trong thời đại chuyển đổi số toàn diện, dữ liệu đã trở thành “nguồn tài nguyên mới” của quốc gia – có giá trị đặc biệt trong phát triển kinh tế, quản trị xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và chủ quyền số. Nhằm xây dựng hành lang pháp lý thống nhất cho việc quản lý, khai thác và bảo vệ dữ liệu, Quốc hội đã thông qua Luật Dữ liệu (Luật số 60/2024/QH15), có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Đây là đạo luật đầu tiên của Việt Nam điều chỉnh toàn diện các hoạt động liên quan đến dữ liệu số, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công cuộc xây dựng nền kinh tế số và xã hội số an toàn, bền vững.
Luật Dữ liệu quy định rõ nguyên tắc: việc thu thập, xử lý, lưu trữ và sử dụng dữ liệu cá nhân phải có sự đồng ý rõ ràng của chủ thể dữ liệu, đồng thời cho phép người đó rút lại sự đồng ý bất kỳ lúc nào. Dữ liệu cá nhân bao gồm mọi thông tin giúp nhận dạng một cá nhân cụ thể như họ tên, số định danh hoặc căn cước công dân, địa chỉ, hình ảnh, thông tin liên hệ, vị trí, tài khoản, dữ liệu sức khỏe, học tập, nghề nghiệp, thói quen tiêu dùng...
Mọi tổ chức, cá nhân khi thu thập và sử dụng dữ liệu phải bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin, chỉ được dùng đúng mục đích, không chia sẻ hoặc chuyển giao trái phép cho bên thứ ba. Các hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm, có thể phạt tiền, đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép, và truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng, theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Đối với mỗi công dân – người trực tiếp tham gia vào môi trường mạng – việc chủ động bảo vệ dữ liệu cá nhân là vô cùng quan trọng. Khi thực hiện các hoạt động trực tuyến như mua sắm điện tử, sử dụng mạng xã hội, khai báo trực tuyến hay cài đặt ứng dụng, mỗi người cần:
Chỉ cung cấp những thông tin cần thiết, tránh đăng tải công khai dữ liệu riêng tư;
Đọc kỹ, hiểu rõ các điều khoản về quyền riêng tư trước khi đồng ý sử dụng dịch vụ;
Không chia sẻ thông tin cá nhân của người khác khi chưa được phép;
Thiết lập mật khẩu mạnh, bật xác thực hai yếu tố và thường xuyên cập nhật phần mềm bảo mật;
Kịp thời báo cho cơ quan chức năng khi phát hiện hành vi thu thập, mua bán, sử dụng trái phép dữ liệu cá nhân.
Luật Dữ liệu ra đời không chỉ nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi cá nhân, tổ chức, mà còn góp phần xây dựng không gian mạng quốc gia an toàn, lành mạnh và văn minh. Việc tuân thủ nghiêm túc các quy định của luật chính là trách nhiệm của mỗi người dân – những “công dân số” trong kỷ nguyên mới – chung tay bảo vệ an ninh dữ liệu, an ninh mạng và chủ quyền số của Tổ quốc./.
Thanh Lê