Những điểm mới trong Dự thảo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước sửa đổi
Trước yêu cầu thực tiễn của công tác bảo vệ bí mật nhà nước trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, nhiều quy định của Luật Bảo vệ bí mật nhà nước năm 2018 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập. Việc sửa đổi, bổ sung Luật là cần thiết nhằm bảo đảm tính phù hợp với tình hình mới, đáp ứng yêu cầu quản lý, vận hành bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu quả, đồng thời tạo hành lang pháp lý cho việc xử lý thông tin mật trên môi trường điện tử.
Dự thảo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước có một số nội dung sửa đổi, bổ sung như sau:
Thứ nhất, mở rộng phạm vi sử dụng công nghệ, chuyển đổi số: Cho phép soạn thảo, lưu giữ, đăng tải tài liệu chứa nội dung bí mật nhà nước trên mạng máy tính nội bộ (LAN độc lập) trong trụ sở cơ quan, tổ chức mà không nhất thiết phải mã hóa bằng mật mã cơ yếu. Bổ sung quy định xử lý văn bản chứa nội dung bí mật nhà nước trên môi trường điện tử để đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số.
Thứ hai, sửa đổi, làm rõ thẩm quyền xác định bí mật nhà nước và độ mật: Mở rộng thẩm quyền xác định bí mật nhà nước, độ mật từ “người đứng đầu cơ quan, tổ chức” sang cả “cấp phó được ủy quyền” khi cần thiết, để phù hợp với tổ chức bộ máy sau tinh gọn. Bổ sung quy định xử lý khi xác định sai mức độ mật hoặc xác định không đúng bí mật nhà nước, đặc biệt là trong môi trường điện tử.
Thứ ba, bãi bỏ, đơn giản hóa một số thủ tục hành chính. Bỏ các quy định “được phép hoặc không được phép sao, chụp” ở nơi nhận văn bản bí mật, vì gây cản trở thực tiễn. Bãi bỏ các hình thức như sao y, sao lục, trích sao; chỉ giữ lại hình thức “bản sao bí mật nhà nước”. Giản hóa các điều kiện, thủ tục liên quan trong nội bộ cơ quan, tổ chức, đặc biệt liên quan tới việc sao, chụp tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước.
Thứ tư, điều chỉnh phạm vi bí mật nhà nước: Sửa đổi danh mục, loại thông tin được xem là bí mật nhà nước để phù hợp với tinh gọn bộ máy tổ chức và với ngành, lĩnh vực mới sau cải cách. Đưa ra khỏi phạm vi bí mật những thông tin có xu hướng công khai trong quá trình hội nhập quốc tế và không cần thiết bảo vệ như trước, ví dụ: thông tin về “dân số”, “người có công với cách mạng”, “bình đẳng giới”, “trẻ em”, “phương pháp, bí quyết sáng tạo, trao truyền di sản văn hóa phi vật thể”…
Mở rộng trách nhiệm, bổ sung đối tượng tham gia: Bổ sung trách nhiệm của chính quyền cấp xã trong công tác bảo vệ bí mật nhà nước. Bổ sung trách nhiệm cho một số cơ quan trung ương tổ chức theo mô hình khu vực.
Ngoài ra, bổ sung quy định nghiêm cấm hành vi sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo để xâm phạm bí mật nhà nước.
Các quy định mới cố gắng đảm bảo tính phù hợp với Hiến pháp 2013, đặc biệt điều về quyền tự do ngôn luận, quyền tiếp cận thông tin. Cố gắng giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà, tránh ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, địa phương./.
Ngọc Hoàng
