Nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ hiện trường

Các dấu vết, vật chứng của vụ việc luôn có nguy cơ bị tác động bởi môi trường, thời tiết, con người hoặc những yếu tố khách quan khác. Vì vậy, bảo vệ hiện trường là nhiệm vụ hết sức cần thiết, có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình điều tra và khám nghiệm. Đây là công việc mang tính khẩn cấp, cần được tiến hành ngay khi nhận được tin báo. Theo Điều 201 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, thành phần lực lượng bảo vệ hiện trường không được quy định cụ thể; thực tế cho thấy lực lượng này rất đa dạng, có thể là Công an cấp cơ sở, lực lượng bảo vệ tại các cơ quan, doanh nghiệp, thành viên tổ an ninh nhân dân, dân quân tự vệ và thậm chí chính là những công dân đầu tiên phát hiện vụ việc. Điều đó cho thấy bảo vệ hiện trường không chỉ là nhiệm vụ riêng của lực lượng Công an mà là trách nhiệm chung của toàn dân, chính quyền cơ sở và các tổ chức xã hội.

Mỗi vụ việc đều để lại những dấu vết phản ánh diễn biến thực tế. Nếu các dấu vết này bị xáo trộn hoặc tác động không đúng cách, việc xác định nguyên nhân và diễn biến vụ việc sẽ gặp khó khăn, kéo dài thời gian xử lý, thậm chí gây ảnh hưởng bất lợi cho các bên liên quan. Ngược lại, khi hiện trường được giữ nguyên, cơ quan chức năng có thể nhanh chóng làm rõ vụ việc một cách chính xác, khách quan, góp phần bảo đảm công bằng và củng cố niềm tin của nhân dân đối với pháp luật.

Khi phát hiện một vụ việc bất thường, người dân cần giữ bình tĩnh, quan sát tổng thể tình hình và báo ngay cho lực lượng Công an hoặc chính quyền địa phương. Trong khi chờ lực lượng chức năng đến, tuyệt đối không tự ý xâm nhập hiện trường, không di chuyển nạn nhân, đồ vật, phương tiện hoặc bất kỳ dấu vết nào. Người dân cũng cần tránh quay phim, chụp ảnh hoặc đăng tải hiện trường lên mạng xã hội để không gây hiểu lầm hay ảnh hưởng đến quá trình xác minh. Nếu điều kiện cho phép, có thể hỗ trợ giữ khoảng cách an toàn và nhắc nhở những người xung quanh không tụ tập làm cản trở việc xử lý vụ việc.

Tại địa bàn dân cư, lực lượng Công an xã, an ninh trật tự cơ sở, dân quân tự vệ và bảo vệ dân phố thường là những người có mặt sớm nhất. Việc kịp thời khoanh vùng, giữ trật tự, hỗ trợ người bị nạn và báo cáo cấp trên là yếu tố quan trọng giúp vụ việc được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả. Chính quyền cơ sở cần thường xuyên tuyên truyền cho người dân về kỹ năng ứng xử khi phát hiện vụ việc, thông qua các cuộc họp dân, sinh hoạt cộng đồng và phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, nhằm nâng cao nhận thức và ý thức bảo vệ hiện trường.

Thực tế cho thấy nơi nào người dân hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ hiện trường, nơi đó các vụ việc được xử lý khách quan, minh bạch và kịp thời hơn. Bảo vệ hiện trường không chỉ là nhiệm vụ nghiệp vụ của lực lượng chức năng mà còn là nghĩa vụ, quyền lợi và bổn phận của mỗi người dân. Giữ nguyên hiện trường chính là giữ gìn sự thật, bảo vệ công lý và góp phần xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương. Mỗi hành động nhỏ như báo tin kịp thời hay không xáo trộn hiện trường đều mang lại giá trị to lớn cho công tác bảo đảm an ninh, trật tự và an toàn xã hội. Khi mỗi người dân đều hành động đúng, cộng đồng sẽ trở nên an toàn, ổn định và đáng tin cậy hơn.

Lan Phạm