Những điểm mới của Nghị định số 282/2025/NĐ-CP

Qua hơn bốn năm triển khai, Nghị định số 144/2021/NĐ-CP đã góp phần giữ vững ổn định an ninh trật tự trên cả nước; tuy nhiên, một số hành vi vi phạm chưa được quy định phù hợp, mức phạt còn thấp, thiếu sức răn đe; thẩm quyền xử phạt ở cấp cơ sở còn hạn chế khiến nhiều vụ việc phát sinh nhưng chưa thể xử lý ngay. Bên cạnh đó, các luật mới như Luật Căn cước năm 2023, Luật Phòng chống bạo lực gia đình năm 2022, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2025… đã tạo ra yêu cầu phải sửa đổi, bổ sung để bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật. Chính vì vậy, việc ban hành Nghị định 282/2025/NĐ-CP là hết sức cần thiết, kịp thời và sát thực tiễn.

Nghị định mới được xây dựng với cấu trúc gồm 4 chương, 71 điều, quy định đầy đủ hơn về các hành vi vi phạm, mức phạt và biện pháp khắc phục hậu quả trong các lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình.

Về thẩm quyền xử phạt, Nghị định bổ sung thẩm quyền xử phạt Trưởng phòng Hồ sơ nghiệp vụ thuộc Công an cấp tỉnh trong lĩnh vực an ninh, trật tự và trong Nghị định số 189/2025/NĐ-CP.

Trong lĩnh vực quản lý xuất nhập cảnh, Nghị định bổ sung quy định cụ thể về trục xuất người nước ngoài, căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng. Điều này bảo đảm việc áp dụng được thống nhất, đúng pháp luật, đồng thời đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình, Nghị định quy định rộng hơn về các chủ thể có thể gây ra bạo lực, bao gồm người đã ly hôn, người đang sống chung như vợ chồng, con riêng, cha mẹ riêng, người từng có quan hệ nuôi dưỡng trước đây… giúp việc xử lý các tình huống phát sinh trong thực tiễn được đầy đủ và hiệu quả hơn, phù hợp Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022.

Một điểm mới quan trọng khác là quy định về thủ tục buộc nộp lại giấy phép, chứng chỉ hành nghề bản điện tử, cùng các hành vi vi phạm liên quan căn cước điện tử, định danh điện tử và ứng dụng định danh quốc gia để bảo đảm phù hợp Luật Căn cước năm 2023.

Nghị định cũng bổ sung các hành vi về lý lịch tư pháp vào lĩnh vực an ninh, trật tự; bổ sung các hành vi về phòng chống tệ nạn xã hội trong đó tập trung hành vi liên quan đến ma túy để bảo đảm phù hợp Bộ luật Hình sự và Luật Phòng chống ma túy năm 2021; bổ sung quy định xử phạt hành vi liên quan dao có tính sát thương cao để bảo đảm phù hợp Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ năm 2024.

Một trong những thay đổi rất đáng chú ý là việc điều chỉnh mức xử phạt đối với hàng loạt hành vi, trong đó có 47 hành vi tăng mức phạt tối đa lên 1,5 lần và 68 hành vi tăng mức phạt từ trên 1,5 đến 2 lần. Việc điều chỉnh này dựa trên sự thay đổi của thu nhập bình quân đầu người, lương cơ sở và mặt bằng giá cả, nhằm bảo đảm mức phạt đủ mạnh để răn đe và ngăn chặn vi phạm.

Có thể khẳng định, Nghị định 282/2025/NĐ-CP đã hoàn thiện hơn khung pháp lý xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự; nâng cao tính răn đe; tạo điều kiện cho cơ sở xử lý nhanh chóng, đúng pháp luật; góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân và xây dựng môi trường sống an toàn, kỷ cương, văn minh.

Ánh Dương